Marsz Pamięci w hołdzie Żydom z rzeszowskiego getta

Zarząd Stowarzyszenia Rajsze uprzejmie zaprasza do uczestnictwa w Marszu Pamięci w hołdzie Żydom z rzeszowskiego getta, zamordowanym przez niemieckiego okupanta w wyniku systematycznej akcji likwidacyjnej, rozpoczętej 81 lat temu. 7 lipca 1942 roku wyruszył z Rzeszowa pierwszy transport ofiar do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu, po nim zaś nastąpiły dalsze deportacje i egzekucje rzeszowskich Żydów. Pamięć o tych tragicznych wydarzeniach jest naszą historyczną i moralną powinnością.  

Uroczystości upamiętniające likwidację rzeszowskiego getta odbędą się 6 lipca 2023 roku i rozpoczną się o godzinie 18.00 na Placu Ofiar Getta.

Tam, przy Kamieniu Pamięci, przywołamy relacje świadków eksterminacji, a także oddamy głos potomkom rzeszowskich Żydów. W intencji ofiar zostanie również odmówiona modlitwa. Następnie przejdziemy w milczeniu ulicami: Kopernika, Grunwaldzką, Matejki, Moniuszki, Cieplińskiego i Pułaskiego do dworca PKP Staroniwa. W czasie marszu symbolami naszej pamięci będą artefakty – wstążki z imionami i nazwiskami rzeszowskich Żydów, a także afisze i szyldy przedwojennych żydowskich warsztatów, sklepów i stowarzyszeń. Z ich pomocą z anonimowego zbioru ofiar przywołamy konkretne postaci, które dla naszych przodków były znajomymi, sąsiadami, współpracownikami, tworzącymi wraz z nimi tamten bezpowrotnie utracony Rzeszów. Po zakończeniu marszu, wzorem roku ubiegłego, w Synagodze Staromiejskiej przez całą noc będzie palić się światło przypominające współczesnym mieszkańcom Rzeszowa o żydowskich obywatelach tego miasta.

Organizator: Stowarzyszenie Rajsze
Patronat honorowy: Prezydent Miasta Rzeszowa Konrad Fijołek

Z wyrazami szacunku,

Zarząd Stowarzyszenia Rajsze

Nota historyczna:

W okresie poprzedzającym II wojnę światową w Rzeszowie mieszkało ponad 13 tysięcy Żydów, którzy stanowili około 30 procent mieszkańców miasta. Przed rozpoczęciem przez Niemców eksterminacji, jak można szacować, w mieście przybywało około 23 tysiące Żydów – zarówno rodowitych rzeszowian, jak i przesiedlonych mieszkańców Łodzi, Kalisza czy Śląska. Ponadto, w getcie w Rzeszowie zamknięci zostali żydowscy mieszkańcy podrzeszowskich miasteczek, z już zlikwidowanych gett w Czudcu, Głogowie, Kolbuszowej, Leżajsku, Sędziszowie Małopolskim, Strzyżowie czy Tyczynie (w kolejnych miesiącach Niemcy sprowadzili do Rzeszowa również grupy Żydów z Krosna, Jasła i Sanoka). Pierwsza akcja deportacyjna w rzeszowskim getcie miała miejsce 7 lipca i trwała do 13 lipca 1942 roku. Szacuje się, że w deportacjach lipcowych do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu wywieziono około 10-12 tysięcy osób, około 2-3 tysiące zostało rozstrzelanych w lesie pod Głogowem, a wielu innych straciło życie w samym getcie. Kolejne najliczniejsze wywózki miały miejsce w sierpniu oraz listopadzie 1942 roku. Historycy szacują, że z rzeszowskiego getta do Bełżca deportowano od 15 do 22 tysięcy Żydów.